آشنایی با اصول و مبانی کشاورزی ارگانیک
کشاورزی ارگانیک، حرکت رو به عقب نیست. در این سامانه، دانش بومی با علم جدید تركیب میشود و در عین حال با سایر روشهای نوین مدیریت، سازگار است. مزارع ارگانیک همچون دیگر زمینهای زراعی به خوبی آماده شده و نیازمند مدیریت قوی، به ویژه در مورد خاك و آفات است.
کشاورزی ارگانیک بر پایه استفاده از نهادههای ارگانیک طبیعی و درون مزرعهای چون كود دامی تازه، كمپوست، كود سبز، كنجاله و ضایعات فرآوری مواد غذایی و همچنین كنترل زیستی آفات همراه با کمترین استفاده از مواد معدنی طبیعی برای تقویت نظام زراعی – اقتصادی مزرعه و بهبود فعالیتهای زیستی خاک استوار است.
کشاورزی ارگانیک در كشورهای گوناگون با نامهای مختلف شناخته میشود که ۱۶ نام برای آن ازجمله كشاورزی بیولوژیك، كشاورزی پایدار و كشاورزی زاینده ذکر شده است.كشاورزی بیولوژیك نامی است كه در اروپا بسیار رایج است.
در حالیكه در آمریكا و بریتانیا عبارت كشاورزی ارگانیک را ترجیح میدهند، هرچند كه مکتب ارگانیک به عبارت دقیقتر، فلسفهای است كه شامل آموزش، هنر، تغذیه، مذهب و همچنین كشاورزی است. كشاورزی ارگانیک دركشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه عمدتا به علت مسائل اقتصادی و كمبود نهادههای شیمیایی به طور گستردهای استفاده میشود، در حالی که توفیق آن در كشورهای پیشرفته، بیشتر در واكنش به کشاورزی پرنهاده و یا كشاورزی صنعتی بوده است.
با افزایش سطح آگاهیها، بازار ارگانیک رشد قابل توجهی را تجربه کرد به حدی که برنامهریزان به منظور جلوگیری از تقلب استانداردهایی را برای تولید، عرضه و برچسبزنی محصولات ارگانیک تدوین و ارائه کردهاند. بر اساس این استانداردها، در هر کشوری با نظارت دولت نهادی غیردولتی نظارت بر اجرای استانداردها در واحدهای تولیدکننده محصولات ارگانیک را بر عهده میگیرد و البته مسئولیت نظارت کلی بر عهده دولت باقی میماند. البته نظارت از سوی سازمانهای بینالملی نیز پیشبینی شده است.
برچسبگذاری محصولات ارگانیک باید توسط یك سازمان سوم و اثبات این امر صورت بگیرد که محصول، مطابق استانداردهایی که در سراسر جهان توسط صدها سازمان گواهیكننده، كشاورزان مختلف، شركتهای تجاری، سازمانهای غیردولتی و اخیرا دولتی شكل گرفتهاند، تولید شده است. گواهی محصولات ارگانیک، فرآیندی پیچیده است، اما تلاشهایی در راستای هماهنگ كردن استانداردهای گوناگون به منظور توسعه بازار محصولات ارگانیک در جریان است.
- چالش فعلی در این راه، هماهنگسازی هرچه بیشتر استانداردها ضمن رعایت محدودیتها و ملاحظات منطقهای و كاهش هزینههای مراحل چندگانه گواهی و اعتباردهی و تنگناهای ورود به بازار این محصولات است. یكی از تصورات اشتباه در مورد كشاورزی ارگانیك، آن است كه این شیوه كشاورزی بینیاز از كاربرد مواد شیمیایی است. چراكه ساختمان تمام موجودات زنده و غیرزنده از تركیبات شیمیایی تشكیل شده است لذا كاربرد آن دسته از مواد شیمیایی كه به صورت طبیعی به دست آمدهاند (مثلا آب كه از خود طبیعت است در واقع یك نوع ماده شیمیایی به حساب میآید و یا سنگ فسفات كه از معادن طبیعی استخراج میشود) و یا به اصلاح مصنوعی نیستند در كشاورزی ارگانیك بلامانع است.